Gelişen E-Ticaret Dünyasında Yeni Yasal Düzenlemeler

Türkiye Ticaret Bakanlığı, 1 Nisan itibarıyla yürürlüğe giren ve özellikle uzaktan iletişim araçlarıyla piyasaya arz edilen ürünlerin denetimini artırmayı hedefleyen “Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetim ve Denetim Yönetmeliği” kapsamında önemli adımlar attı. Bu düzenleme ile, yurtdışından satış yapan platformlar ve satıcılar, Türkiye’de resmi bir temsilci bulundurmak zorunda kalacaklar. Bu uygulama ile amaçlanan, tüketicinin mağduriyet yaşamaması, halk sağlığını tehdit eden ürünlerin ülkeye girişinin engellenmesi ve tüketici haklarının korunmasıdır.

Ancak, 1 Nisan’da yayımlanan yasal düzenlemeye rağmen, en popüler e-ticaret platformlarından Çin merkezli Temu’nun henüz temsilcilik açmadığı ve bu nedenle gerekli yükümlülükleri yerine getirmediği öğrenildi. Ticaret Bakanlığı, bu durumu yakından takip ederek, temsilcilik yükümlülüğünü yerine getirmeyen platformlara karşı önlemler almayı planlıyor. Ayrıca, yönetmelik kapsamında Temu ve benzeri platformlara erişimin engellenmesine yönelik çalışmalar başlatıldı. Bu kapsamda, yönetmeliğe uymayan satıcıların platformlara erişimi engellenecek ve şikayetler ile denetim sonuçlarına göre ürün bazlı kontrol süreçleri devreye alınacak.

Temsilcilik Eksikliğinin Getirdiği Sorunlar

Platformların temsilcilik bulundurmaması, tüketicilerin sorun yaşaması durumunda muhatap bulamaması ve ürünlerin tanıtım ile içeriklerinin denetlenememesi gibi ciddi problemlere yol açıyor. Ayrıca, gümrüklerde yapılan sağlık kontrollerinin yetersizliği, kansorejen ve riskli ürünlerin ülkeye girişini kolaylaştırıyor. Bu durum, halk sağlığını olumsuz etkileyen ürünlerin piyasaya sızmasını engellemekte büyük zorluklar yaratıyor.

2024 Yılında Gümrük ve Beyanname İşlemlerinde Artan Yoğunluk

2024 yılı itibarıyla, yurtdışından gelen yaklaşık 21 milyon kargonun her biri için beyanname düzenlenmesi gerekecek. Ancak, mevcut altyapı ve insan kaynağı bu yüksek hacmi karşılamakta güçlük çekiyor. Gümrüklerde günlük yaklaşık 200 bin beyanname kontrolü yapılması planlanırken, sistemin yetersizlikleri nedeniyle bu süreçler aksıyor. Dünya genelinde de benzer altyapı sorunları yaşanmakta ve bu durum, ürünlerin ülkeye giriş süreçlerini karmaşıklaştırmaktadır.

İşlem Süreçleri ve Erişim Engeli Kararları

Ticaret Bakanlığı, mevzuata aykırı platformlar ve ürün linklerinin kapatılması amacıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) başvuruda bulunacak. BTK, erişim engeli talebini Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne iletecek ve bu karar, en geç 24 saat içinde sulh ceza hâkimine sunulacak. Hakim, erişim engeli kararını en geç 48 saat içinde onaylayacak. Erişimi engellenen satıcılar ise, 7 gün içerisinde mahkemeye itiraz edebilecekler. Bu süreçler, tüketici haklarının korunması ve piyasanın sağlıklı işlemesi açısından büyük önem taşımaktadır.