Stanford Üniversitesi’nin İnsan Merkezli Yapay Zeka Enstitüsü (HAI) tarafından yayımlanan ve dünya genelinde 30’dan fazla ülkenin yer aldığı AI Index Report 2025, ülkelerin yapay zeka alanındaki kapasitesini, üretim yeteneklerini ve uygulama düzeylerini 10’dan fazla başlık altında derinlemesine analiz etmiştir. Bu kapsamda Türkiye’nin durumu da raporda önemli bir yer tutmaktadır.

CNBC-e’den Günce Nur İnce’nin derlediği verilere göre, LinkedIn istatistikleri, Türkiye’de yapay zeka alanındaki işe alım oranının 2024 yılı itibarıyla %20.36 seviyesine ulaştığını göstermektedir. Bu oran, 2018 yılından bu yana yıllık bazda kaydedilen değişim oranlarını yansıtmaktadır. Grafikte dikkat çeken eğilimler ise şöyle sıralanabilir:

2018-2020 döneminde yüksek oranlar gözlemlenmiştir (Başlangıçta %50’nin üzerinde bir artış).
2021-2023 yılları arasında ise göreli bir düşüş yaşanmıştır.
2024 yılında ise işe alım oranı yeniden yükselerek %20.36 olarak ölçülmüştür.

Türkiye Kamu Sözleşmelerinde Yüksek Bütçe Ortalaması

Türkiye, 2013-2023 yılları arasında yapay zeka ile ilgili kamu sözleşmeleri bakımından en yüksek medyan değere sahip ikinci ülke konumundadır. Raporda Türkiye’nin yapay zeka odaklı kamu sözleşmelerinin ortanca büyüklüğü (medyan değeri) 2.81 milyon dolar olarak hesaplanmıştır. Verilere göre ilk 5 ülke şu şekildedir:

İsviçre – 3.05 milyon dolar
Türkiye – 2.81 milyon dolar
İrlanda – 1.42 milyon dolar
Lüksemburg – 1.15 milyon dolar
Danimarka – 1.07 milyon dolar

Listenin sonunda yer alan ülkeler arasında Yunanistan (0.55 milyon dolar), Letonya (0.56 milyon dolar) ve Estonya (0.57 milyon dolar) bulunmaktadır. Bu tabloya göre Türkiye, sözleşme sayısı az olsa da imzalanan projelerde yüksek meblağlarla hareket eden ülkeler arasında yer almaktadır. Yapay zeka ile ilgili kamu sözleşmeleri, kamu kurumlarının yapay zeka çözümleri geliştirmek, uygulamak veya araştırmak amacıyla özel şirketlere ya da kurumlara verdiği ihale ve projeleri kapsamaktadır.

Coğrafi Bölgelere Göre Yapay Zeka Yetkinliği

LinkedIn profillerinde yer alan bilgilere göre hazırlanan ‘2015-2024 Yılları Arasında Coğrafi Bölgelere Göre Yapay Zeka Yetkinliği Yoğunluk Oranı’ başlıklı tabloda Türkiye, 16 ülke arasında 0.94 puanla 13. sırada yer almaktadır.

Cinsiyet Eşitsizliği ve Yapay Zeka

‘2015-2024 Yılları Arasında Cinsiyete Göre Yapay Zeka Yetkinliği Yoğunluk Oranı’na göre, Türkiye’de erkeklerin oranı 0.96 iken, kadınların oranı 0.66 olarak belirlenmiştir. Cinsiyet farkının 0.30 puanla dikkat çekici düzeyde olduğu gözlemlenmekte ve Türkiye, 17 ülke arasında 14. sırada yer almaktadır.

Yetenek Yoğunluğunda Türkiye’nin Yeri

2016 yılına kıyasla 2024 yılına kadar geçen sürede ülkelerde yapay zeka alanında çalışan yetenek yoğunluk artışına göre Türkiye, 2016’ya kıyasla %198 artış göstermiştir. Brezilya, Estonya ve Kıbrıs gibi ülkelerin ardından gelen Türkiye, 18 ülke arasında 7. sırada yer almaktadır. Cinsiyete göre yetenek yoğunluğuna bakıldığında erkeklerin AI alanındaki temsil oranı %0.42, kadınların ise %0.33 olarak belirlenmiştir. 2016’da her iki cinsiyet için de bu oran %0.10’un altındaydı. Öte yandan ABD, bilgi, teknoloji ve iletişim (ICT) alanında tüm eğitim seviyelerinde en fazla mezun veren ülke olmaya devam ederken, Türkiye bu alanda en iyi cinsiyet dengesine sahip ülke olarak öne çıkmaktadır.

Beyin Göçü: AI Uzmanları Türkiye’de Kalıyor mu?

Türkiye’den yurt dışına giden veya Türkiye’ye gelen yapay zeka uzmanlarının net değişimi de ölçülmüştür. ‘Net AI talent migration’ ile, gelen uzman sayısından gidenleri çıkararak elde edilen fark paylaşılmıştır. Buna göre, 2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin net AI yetenek göçü değeri –0.49 olarak belirlenmiştir. Türkiye, son 5 yılda yapay zeka alanında yetişmiş uzmanları yurt dışına kaybetme eğilimindedir. –0.49 değeri, her 10 bin profesyonel içinde neredeyse yarım kişinin net olarak ülkeyi terk ettiğini göstermektedir.

Endüstriyel Robot Sayıları

Türkiye’de 2023 yılı itibarıyla toplam 4.400 adet endüstriyel robot üretime entegre edilmiş ve faaliyete geçmiştir. Türkiye, Birleşik Krallık (3.800) ve Tayland (3.600) gibi ülkelerin önünde yer almaktadır.

Türkiye AI Hakkında Heyecan Duyuyor mu?

2024 yılında dünya genelinde yapılan bir ankete göre katılımcılara, yapay zeka kullanan ürün ve hizmetler hakkında ne kadar heyecanlı ve ne kadar tedirgin hissettikleri sorulmuştur. Grafikte iki eksen bulunmaktadır:

Yatay eksen (X): AI hakkında ‘Heyecan duyuyorum’ diyenlerin oranı
Dikey eksen (Y): AI konusunda ‘Tedirginim’ diyenlerin oranı

Türkiye, grafikte %65’e yakın bir heyecan ve yaklaşık %50 düzeyinde bir tedirginlik oranıyla yer almaktadır. Bu durum, Türkiye’nin ‘yüksek ilgi + orta seviyede kaygı’ bölgesinde konumlandığını göstermektedir.