Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel YAYAN’ın Değerlendirmeleri

Türkiye’nin ham çelik üretimi, 2022 ve 2023 yıllarında yaşanan ciddi düşüşlerin ardından 2024 yılında, 6 milyon ton civarındaki ilave kapasiteden ve baz etkisinden kaynaklanan artışla, yılın ilk 9 ayında %13,8 oranında bir artışla 27,9 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. 2024 yılı üretiminde bir toparlanma yaşanmış olsa da, rekor üretim seviyesinin kaydedildiği 2021 yılındaki üretim miktarının gerisinde kalınmış, 2021 yılında aylık ortalama 3,4 milyon ton olan üretim, 2024 yılında 3,1 milyon tona düşmüştür. Yıl sonunda ise yaklaşık 37 milyon ton ham çelik üretiminin gerçekleştirilmesi beklenmektedir.

Türkiye’nin çelik tüketimi ise 2023 yılında, uzun ürün tüketimindeki %21,5’lik artış ve imalat sanayisindeki büyüme sayesinde %17,1 artarak 38,1 milyon ton ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştır. 2024 yılının ilk çeyreğinde de artış trendi devam etmiş, ancak sonrasında gözlemlenen yüksek oranlı düşüşler nedeniyle yılın ilk 9 ayında tüketim %4,2 azalarak 27,8 milyon tona gerilemiştir. Diğer taraftan, 2024 yılının ilk 9 ayında, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla ihracat miktarı %31,6 artışla 9,8 milyon ton, değer itibariyle ise %18,2 artışla 7,2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Ancak, başta Çin olmak üzere özellikle Uzak Doğu ülkelerinden yapılan ithalatın artış eğilimini sürdürmesi nedeniyle, ihracatın ithalatı karşılama oranı %75,9 seviyesinde kalmıştır.

2025 yılında, ülkemizde ve küresel çapta devam eden olumsuzlukların bertaraf edilmesi amacıyla, üretimde 2021 yılı rakamlarının geride bırakılması hedeflenmektedir. Ayrıca, %75 civarında seyreden ihracatın ithalatı karşılama oranının yılsonuna kadar %90 seviyelerine, 2025 yılında ise ihracatta gözlenen artış ivmesinin devam etmesine bağlı olarak tekrar %100’ün üzerine çıkması öngörülmektedir. Bu yönde atılacak diğer adımlarla birlikte, çelik sektörümüzün ülkemizin dış ticaret açığının kapatılmasına önemli destek verecek sektörler arasındaki konumunu güçlendirmeye devam edeceği değerlendirilmektedir.

Çin’e Karşı Filmaşin İthalatı İçin Alınan Koruma Tedbiri Etkili Oldu

Dünya genelinde yaşanan yavaşlayan ekonomik koşullar, artan korumacılık önlemleri ve daralan talep gibi çeşitli faktörler, Türk çelik sektörünün rekabet gücünü olumsuz yönde etkilemektedir. Türk çelik sektörü; Avrupa Birliği (AB), Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde ticaret politikası önlemleri ile karşı karşıya kalmaktadır. Ancak, 2023 yılında iç piyasadaki durgunluk nedeniyle Çin, dünya piyasalarına yönelmiş ve bu durum Türk çelik sektöründe büyük tahribata yol açmıştır. 2024 yılı itibarıyla Çin’in ihracatının 120 milyon tona ulaşabileceği öngörülmektedir. Çin’e karşı pek çok ülkenin yurtiçi piyasalarını koruma amacıyla aldığı önlemlere paralel olarak Türkiye’de de filmaşin ithalatı için alınan koruma tedbiri etkili olmuştur. Son yıllarda ABD ve AB’ye yönelik ihracatımızda yaşanan gerilemenin yol açtığı baz etkisi nedeniyle 2024 yılı ihracatımızda bir artış beklenmektedir.

9 Aylık Dönemde Dünya Çelik Üretiminde 8’inci Sıradayız

2024 yılının ilk 9 ayında dünya ham çelik üretimi %1,9 azalışla 1,4 milyar ton olmuştur. Çin, 769 milyon tonluk üretimi ile ilk sırada yer alırken, onu 110 milyon ton ile Hindistan ve 63 milyon ton ile Japonya takip etmiştir. Türk çelik sektörü, 9 aylık dönemde dünya çelik üretiminde 8’inci sırada bulunmasına rağmen, en fazla üretim yapan dünyanın en büyük 15 çelik üreticisi ülkeleri arasında üretim artış oranı itibarıyla Brezilya’dan sonra ikinci sırada yer almıştır. Türk çelik sektörü, Eylül ayında %6,5 artış ve 3,1 milyon ton ham çelik üretimi ile aylık bazda bir kez daha Almanya’yı geride bırakarak 7’nci sıraya yükselmiştir. Ancak söz konusu yükselişe rağmen Ocak-Eylül döneminde, Almanya’nın gerisinde kalarak 8’inci sırada yer almaya devam etmiştir.

Demir-Çelik Sektörüne Yönelik Aktif Finansman Mekanizmaları Oluşturulmalı

2008 yılından sonra dünyada korumacılık dönemi başlamış ve bu durum ihracat pazarlarımızın kısıtlanmasına yol açmıştır. Özellikle ABD tarafından ulusal güvenliğin tehdit edildiği gerekçesiyle uygulamaya konulan %25 oranındaki vergi sonrası, ABD’ye yönelik ihracatımız durma noktasına gelmiş, akabinde AB tarafından, trafik sapmaları sonucu bölgeye yönelecek ithalatın önünü kesmek amacıyla, ülke ve ürün bazlı korunma önlemleri uygulanmaya başlanmış, böylece en büyük ihraç pazarımız olan AB’ye yönelik ihracatımızda ciddi kayıplar yaşanmıştır. Çelik sektörümüzün mevcut pazarlarda yeniden güçlü bir şekilde yer alabilmesi ve rekabet gücünün korunabilmesi için ülkemizde de ticaret politikası önlemlerinin aktif olarak kullanılması gerekmektedir. Ayrıca, yeşil dönüşüm çalışmalarının giderek önem kazandığı bir dönemde, Avrupa ve ABD gibi büyük çaplı devlet desteği avantajına sahip pazarlarla rekabet edebilmek ve ülkemizde yeşil dönüşüm yatırımlarını güçlendirmek amacıyla Çevre Katkı Payı, İDİS gibi kesintilerin sona erdirilmesi ve sektöre yönelik aktif finansman mekanizmalarının oluşturulması kritik bir önem taşımaktadır.