Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 11. Zirvesi’nin Sonuçları

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 11. Zirvesi, önemli kararlarla sona erdi. Zirvenin ardından yayımlanan bildiride, TDT Devlet Başkanları’nın afet ve acil durumlarda ihtiyaçların etkin, koordineli ve hızlı bir şekilde karşılanması amacıyla TDT Sivil Koruma Mekanizması’nın kurulmasına ilişkin anlaşmanın imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı belirtildi. Ayrıca, yeşil ekonomi alanında Türk sermaye piyasasını genişletmeyi hedefleyen Türk Yeşil Finans Konseyi’nin (TYFK) kurulmasına dair Mutabakat Zaptı’nın imzalanması da takdir edildi.

Bildiride, “TDT Devlet Başkanları, Türk Dünyası ideallerini korumayı ve güçlendirmeyi hedefleyen ‘Türk Dünyası Şartı’nın onaylanmasını büyük bir memnuniyetle karşıladıklarını, Türk kimliği, birliği, ortak mirası ve değerlerini yansıtan yeni TDT bayrağının kabul edilmesini de sevinçle karşıladıklarını ifade ettiler. Macaristan’ın 2025 yılında Macaristan’da düzenlenecek gayrı resmi TDT Zirvesi’ne ev sahipliği yapma girişimini memnuniyetle karşıladıkları ve TDT Temsilcilik Ofisi’nin Türk Dünyası ile Avrupa arasındaki işbirliğinin geliştirilmesindeki önemini yineledikleri vurgulandı.”

GAZZE’YE İNSANİ YARDIM ÇAĞRISI

Bildiride, Gazze ve Lübnan’daki duruma ilişkin olarak TDT Devlet Başkanları’nın Gazze’deki yıkıcı insani durumdan duyduğu derin endişe dile getirildi ve sivillerin ayrım gözetmeksizin hedef alınması kınandı. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları da dahil olmak üzere uluslararası hukuka tam uygun olarak acil ve kalıcı bir ateşkes sağlanması çağrısında bulunuldu. Gazze’ye engelsiz insani yardım ulaştırılması ve İsrail-Filistin ihtilafına iki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı bir çözüm bulunması gerektiği belirtildi.

Bildiride, “TDT Devlet Başkanları, başkenti Doğu Kudüs olan 1967 öncesi sınırlara dayalı bağımsız, egemen ve hemhudut bir Filistin Devleti’nin uluslararası alanda tanınmasını desteklediklerini; BM Genel Kurulu’nun 10 Mayıs 2024 tarihinde Filistin Devleti’nin Birleşmiş Milletler üyeliğine ehil olduğunu ve bu nedenle kabul edilmesi gerektiğini tespit eden kararını memnuniyetle karşıladıklarını” ifade etti. Ayrıca, henüz bunu yapmamış olan tüm ülkeleri Filistin Devleti’ni tanımaya çağırdıkları vurgulandı.

Liderlerin, Lübnan’da derhal ateşkes çağrısında bulundukları ve “BM Güvenlik Konseyi’nin 1701 (2006) sayılı kararının uygulanmasının önemini vurguladıkları; Lübnan’ın uluslararası tanınmış sınırları dahilinde toprak bütünlüğü, egemenlik ve bağımsızlığını desteklediklerini, Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Barış Gücü’ne (UNIFIL) yönelik kasıtlı saldırılar konusunda derin endişe duyduklarını” bildirdikleri kaydedildi.

TUSAŞ’A YAPILAN SALDIRI KINANDI

Bildiride, TDT Devlet Başkanları’nın Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin Ankara’daki tesislerine düzenlenen terör saldırısını şiddetle kınadıkları ve Türkiye’nin terörle mücadelesine tereddütsüz destek verdikleri ifade edildi. Ayrıca, TDT Devlet Başkanları’nın, Türk Devletleri arasında kolaylaştırılmış ve daha güvenilir dijital ticaret için yasal çerçeve oluşturacak olan “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri arasında Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması (DEPA)”nın imzalanmasını da memnuniyetle karşıladıkları kaydedildi.

Bildiride, “Sermaye yatırımlarının artırılması, üretilen mal ve hizmetlerin satışı için pazarların geliştirilmesi, modernizasyon ve teknik yeniden donatım dinamiklerinin hızlandırılması ve uygulamaya konulan teknolojilerin düzeyinin artırılmasını amaçlayan bir belgenin TDT çerçevesinde geliştirilmesi gerektiği” vurgulandı.

Ayrıca, TDT Devlet Başkanları’nın, Kazakistan’ın Türkistan bölgesinde Turan Özel Ekonomik Bölgesi’nin (TURAN ÖEB) kurulmasına yönelik tüm resmi prosedürlerin tamamlanmasını takdir ettikleri, ekonomik işbirliğini daha da güçlendirecek ve bölgedeki yatırım fırsatlarını artıracak olan TURANSEZ’in resmi açılışının 2025’te yapılması konusunda işbirliği yapmaya teşvik ettikleri belirtildi.

MÜZELERE TEK KARTLA GİRİŞ

TDT Devlet Başkanları’nın, TDT üyesi devletlerdeki müzelere tek bir kartla girişi sağlayacak olan TDT üye devletlerinin vatandaşları için ortak müze kartı geliştirme konusunda çalışma talimatı verdikleri ifade edildi. Ayrıca, “TDT Devlet Başkanları, kayak merkezleri arasında daha güçlü bağlar kurarak, kayak turizminin gelişimini ön planda tutarak ve bu alandaki profesyonellerin uzmanlığını artırarak turist akışını artırmayı ve bölgesel turizm destinasyonlarını tanıtmayı amaçlayan Türk Kayak Merkezleri Birliği’nin kurulmasını memnuniyetle karşıladıklarını; TDT üye devletlerinde ortak turizm yatırım projeleri oluşturulmasının önemini vurguladıklarını” belirttiler.

Bildiride, II. Türk Dünyası Kültür Forumu’nun 2025 yılında Türk devletlerinden birinde düzenlenmesinin önemine dikkat çeken Devlet Başkanları, Türk kültür mirasının Türk Dünyası halklarını birleştiren güçlü bir temel teşkil ettiğini kabul ettiklerini ve bu bağlamda restorasyon, konservasyon çalışmaları ile maddi mirasın müzelerde sergilenmesine yönelik bilimsel yaklaşımın yoğunlaştırılmasının ve uygulanmasının önemini vurguladılar.