ALİ YILDIRIM

ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni gümrük tarifesi, dünya piyasalarını derinden sarstı. ABD borsaları, bu gelişme ile birlikte sert bir çakılma yaşadı. Trump’ın “kurtuluş günü” olarak adlandırdığı 2 Nisan’da aldığı kararların, küresel talebi baskılayacağına dair endişeler artarken, Brent petrol 3 Nisan’da yüzde 5,4 değer kaybetti ve günü 69,63 dolardan kapattı. Böylece, Brent petrolün varil fiyatı, ABD yönetiminin karşılıklı tarife uygulama kararını takip eden gün 4 dolarlık düşüşle, Ekim 2023’ten bu yana en büyük günlük kaybını yaşadı. Aynı dönemde, WTI petrolü de 5,6 değer kaybederek 66,33 seviyesine geriledi. ABD’nin en büyük 500 şirketini takip eden S&P 500 endeksi ise yüzde 4,8 azalarak, pandemiden bu yana kaydedilen en büyük düşüşü yaşamış oldu. DAX, Dow Jones ve FTSE 100 endekslerinde de benzer sert gerilemeler gözlemlendi. Nikkei 225 endeksi ise paralel bir seyir izledi.

Borsa İstanbul ve Dolar/TL’de Paralel Seyir

Türkiye’deki piyasalarda da Borsa İstanbul ve dolar/TL’de paralel bir seyir gözlemlendi. Borsa İstanbul endeksi, günün son işlem gününe 9500 seviyesinden başladı. Gün içinde 9400 seviyelerine kadar düşmesine rağmen, genel olarak paralel seyir devam etti. Perşembe günü endekste önemli dalgalanmalar yaşanmıştı. Dolar/TL tarafında da benzer bir paralellik sürdü; son bir haftalık seyir neredeyse sabit kaldı. 1 Mart günü 37,94 seviyelerinde olan kur, tarifelerin açıklandığı gün de aynı seviyede işlem gördü. Dün öğleden sonra ise 38 liranın hafif üzerinde bir seyir izledi. Euro/TL, 41 lira seviyelerinde işlem görmekte. Uluslararası piyasalarda ise öğle saatleri itibarıyla euro/dolar paritesi 1,09, dolar/yen paritesi ise 146,5 düzeyinde gerçekleşti. Saat 13.00 itibarıyla avro/dolar paritesi 1,0980, sterlin/dolar paritesi 1,2990 ve dolar/yen paritesi 146,3 seviyelerinde bulunuyor.

Güvenli Limana Yönelim Arttı

Piyasalardaki çalkantılar ile birlikte güvenli liman olarak bilinen altına olan talep önemli ölçüde arttı. Özellikle son bir ayda altın vadeli işlemleri 3 bin doların altında seyrederken, tarife açıklamaları ile birlikte fiyatlarını yükseltmeye devam etti. HSBC’nin yayımladığı notta, 2025 ve 2026 yılları için ortalama altın fiyat tahminlerini sırasıyla ons başına 3.015 ve 2.915 dolara yükseltti; önceki tahminleri ise 2.687 ve 2.615 dolardı. Yatırım bankası, Ukrayna savaşı ve Ortadoğu’daki çatışmalar gibi jeopolitik risklerin yanı sıra ABD’nin dış politika değişiklikleri ve ekonomik belirsizliklerin altın fiyatlarını yukarı çektiğini belirtti. HSBC, merkez bankalarının bu yıl ve gelecek yıl altın alımını sürdüreceğini öngörüyor; ancak alımların 2022-2024 zirve seviyelerinin altına düşebileceği, fiyatların ons başına 3.000 doların üzerine çıkması durumunda yavaşlayabileceği ve yaklaşık 2.800 doların altına düşmesi durumunda ise artabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Bu dalgalanma, gram altın fiyatlarına da yansıdı.

Wall Street’te Büyük Kayıplar

ABD’nin ikinci baharı olarak adlandırılan bu dönemde, Trump’ın ek vergileri gündeme almasıyla birlikte ABD borsalarında ciddi kayıplar yaşanmaya başladı. Gümrük vergi planıyla birlikte Wall Street hisselerinde kayıp 2.4 trilyon doları aştı ve ikinci gün de düşüş devam etti. Yatırımcılar, Trump’ın bu tutumuyla büyüme konusunda endişe duymaya başladıklarını ifade ettiler. Bankacılık endeksleri de düşüş yönünde hareket etti. 10 yıllık ABD Hazine tahvili faizleri, Ekim ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. ABD kredi riski göstergesi, bölgesel bankacılık krizinden bu yana en büyük artışı kaydetti. Uzmanlar, mevcut tarifelerin devam etmesi durumunda, en geç üçüncü çeyreğe kadar ayı piyasası ve resesyon ihtimalinin artabileceğini belirtiyor. Sadece ABD değil, Avrupa endekslerinde de benzer sert kayıplar yaşanmaya devam etti. Wall Street’in korku göstergesi olarak bilinen CBOE Volatilite Endeksi, Ağustos 2024’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Akaryakıtta İndirim Beklentileri

Tarifelerin diğer kaybedeni ise petrol oldu. Bir hafta önce brent tipi petrolün varili 75 dolar seviyesindeydi. Ancak tarifelerin açıklandığı gün bu rakam 70 doların altına düşerek kayıplarını sürdürdü. Brent petrol, dün gün içinde 64 dolar seviyesine kadar geriledi ki bu fiyat 2021’de gerçekleşen pandemi salgınından bu yana en düşük seviye olarak değerlendiriliyor. Aynı zamanda ABD Batı Teksas petrolü de 60 dolar seviyesini gördü. Her iki endeks de son 6 ayın en kötü performansını sergiliyor. Bu kayıplar, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarındaki düşüşe katkı sağlayacak. Uzmanlar, petrol fiyatlarındaki düşüşün kalıcı olacağını öngörüyor ve tahminler 60 dolar ve altına doğru bir hareket olabileceği yönünde.