Mars’ta Curiosity’nin Gediz Vallis Keşifleri ve Gizemli Kükürt Taşları

Mars’ta Curiosity’nin Keşifleri: Gediz Vallis ve Gizemli Kükürt Taşları

Nasa’nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) tarafından tasarlanan ve inşa edilen Mars gezgini Curiosity, 2014 yılından bu yana etkileyici bir şekilde Sharp Dağı’na tırmanmaya devam ediyor. Resmi adı “Aeolis Mons” olan bu dağ, ilk kez 1970’lerde keşfedildi. Curiosity, bu yılın başlarında Gediz Vallis’e girdi ve JPL, Mars severler için Gediz Vallis’in 360 derecelik panoramik görüntüsünü geçtiğimiz günlerde yayınladı. Bu görüntü, Gediz Vallis kanalını çevreleyen birçok Mars’a özgü özellikleri gözler önüne seriyor. Bu özellikler arasında Kukenan Butte, Pinnacle Ridge, Texoli Butte ve hatta Gale Krateri’nin uzak bir manzarası da yer alıyor.

GEDIZ VALLIS KANALI NASIL OLUŞTU?

Kanalın nasıl oluştuğu hâlâ bilim insanları arasında tartışmalı bir konu. Bu doğal oluşumun, bir zamanlar içinden su akmış olan bir nehir yatağı mı, yoksa güçlü rüzgarların etkisiyle mi şekillendiği henüz netlik kazanmadı. Alternatif bir teori ise, Sharp Dağı’nın yüksek kesimlerinden aşağıya doğru gerçekleşen toprak kaymalarının Gediz Vadisi’ni oluşturmuş olabileceği yönünde. Bu durum, Curiosity’nin yolculuğu sırasında keşfettiği çeşitli kayalar ve enkaza da bir açıklama getiriyor.

GİZEMLİ BEYAZ KÜKÜRT TAŞLARI

Panoramik görüntüde gözlemlenen ve etiketlenmiş olan gizemli beyaz kükürt taşları, dikkat çekici bir özellik olarak öne çıkıyor. Curiosity, bu beyaz taşlardan birinin üzerinden geçerek onu çatlatmayı başardı. Kırılan taşın iç kısmında kükürt kristalleri bulundu. Dünya’da kükürt genellikle sıcak su kaynakları ve volkanik aktiviteler ile ilişkilendirilirken, Mars’ta bu tür sıcak su kaynakları ya da volkanların bulunmaması, JPL ekibinin bu elementin gezegen üzerindeki varlığına dair bir açıklama yapmasını zorlaştırıyor. Curiosity’nin proje bilimcisi Ashwin Vasavada, “Sülfür alanına her açıdan baktık ve bize nasıl oluştuğuna dair ipuçları verebilecek sülfürle karışık herhangi bir şey aradık. Bir ton veri topladık ve şimdi çözmemiz gereken eğlenceli bir bulmacamız var.” diyerek durumu özetliyor.

ON YILDIR GÖREVDE

On yılı aşkın süredir zorlu koşullarda görevini sürdüren Curiosity, hâlâ işlevsel olmasına rağmen Mars’ın sert yüzeyinden biraz yıpranmış durumda. Gezginin bir sonraki durağı, Mount Sharp üzerinde daha ileride bulunan ve “kutu işi” olarak adlandırılan, örümcek ağını andıran desenlerdir. İlk kez 2006 yılında NASA’nın Mars Keşif Yörüngesiz Aracı tarafından gözlemlenen bu kutu yapıları, dokuz ila 19 metre genişliğinde olup, dağ yüzeyindeki çatlaklarda su ile taşınan minerallerin birikimi sonucu oluşmuş olabilir. Bölgeyi inceleyen Curiosity bilim insanı Kirsten Siebach, “Bu sırtlar, tuzlu sıvı suyun aktığı, daha sıcak olan yeraltında kristalleşen mineralleri içerecektir. Erken Dünya mikropları benzer bir ortamda hayatta kalmış olabilir. Bu da burayı keşfetmek için heyecan verici bir yer haline getiriyor.” şeklinde bir değerlendirme yapıyor.

Curiosity, kutu yapısını incelemeye başlarken, JPL’nin bilim insanları elde ettikleri verileri Gediz Vallis kanalındaki özelliklerin nasıl oluştuğuna dair teorileri bir araya getirmek için kullanacaklar. Şu anda bilim ekibi, Curiosity’nin seyahatleri sırasında gözlemlediklerine dayanarak olayların bir zaman çizelgesini oluşturma sürecindedir.