Kırsal Mahallelerde Emlak Vergisi Uygulaması

Kasım 2012’de yürürlüğe giren 6360 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile köy statüsünü kaybeden 16 bini aşkın kırsal mahalle, 2026 yılında emlak vergisi uygulamasıyla tanışacak. Daha önce 2022 yılı sonuna ertelenen ve bu yıl ödemelerine başlanması gereken emlak vergisi muafiyet süresi, 2026 yılına kadar uzatıldı. İmpomes Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Yüksek Şehir ve Bölge Plancısı Müberra Oflaz, bu durumun 16 bini aşkın kırsal mahallede vergilendirmenin 2026 yılında başlayacağını vurguladı. Oflaz, söz konusu mahalleler arasında İstanbul ve Kocaeli’deki orman köylerinin de bulunduğuna dikkat çekti.

Büyükşehir Sınırlarında İki Kat Emlak Vergisi

6360 sayılı kanun gereği, 30 ilde 16 bin 220 köy mahalleye dönüştürülmüş, ayrıca 1053 belde de mahalle statüsü kazanmıştır. Oflaz, “Daha önce köy olarak tanımlanan bir yerleşim birimi, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise emlak vergisinden muafken, artık emlak vergisine tabi olacaktır. Ayrıca, daha önce emlak vergisine tabi olsa bile büyükşehirlerde emlak vergisinin iki kat uygulanması nedeniyle artık emlak vergisi iki kat olarak hesaplanacaktır.” şeklinde konuştu.

İstanbul’dan Van’a Kadar Kapsam

Düzenlemenin sadece Anadolu’daki şehirleri değil, İstanbul ve Kocaeli’deki bazı köyleri de kapsadığını belirten Müberra Oflaz, 2026’da vergilendirmenin başlayacağı yerleri şu şekilde özetledi:

Yasa kapsamında büyükşehir belediyesi olan Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van illerindeki köylerden mahalleye dönüşen (orman köyleri dahil) yerler.
İstanbul ve Kocaeli’deki orman köyleri.
Kanun öncesinde büyükşehir belediyesi olan diğer 14 ilde (Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Gaziantep, Konya, Kayseri, Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Mersin, Samsun, Sakarya) il mülki sınırları ile büyükşehir belediye sınırları arasında kalan ve köyden mahalleye dönüşen yerler ile orman köyleri.

Müberra Oflaz, Türkiye’nin dört bir yanında mülkiyetle ilgili yasa değişiklikleri ve vergi takibi yaptıklarını belirterek, “Halen 69 şehirde, 430 ilçede 8700 gayrimenkulün takibini yapıyoruz.” dedi.

Tüzel Kişiliklerin Kaldırılması

Gayrimenkul Hukuku Derneği (GHD) Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, 12 Kasım 2012’de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile 14 ilde büyükşehir belediyesi ve 27 ilçede ilçe belediyesi kurulmasına karar verildiğini hatırlattı. Bu kanunla büyükşehir olan il belediyeleri, büyükşehir belediyesi statüsünü kazanmış, köy ve belde belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılarak köyler mahalleye dönüştürülmüş, belde belediyeleri ise tek mahalle olarak bağlı oldukları ilçe belediyesine katılmıştır.

Yasal Düzenlemenin Ertelenmesi

Köylerden mahalleye dönüşen ve burada yaşayan vatandaşların, belediye gelirleri kapsamında ödemek zorunda kalacakları emlak vergisi, çevre temizlik vergisi ve diğer harçlar, daha önce 2014, 2020, 2022 sonuna ertelendi. Yerel seçimler öncesinde de 12 Mart 2023 tarihli yasal düzenleme ile sürenin 31 Aralık 2025 sonuna kadar uzatıldığı ifade edildi. Kiraz, düzenlemenin etkilerini şöyle özetledi: “2026 yılından itibaren köy vasfını kaybetmiş ve mahalle olarak belirlenmiş yerlerde emlak vergisi ve belediye vergi, harç ve katılım payları ödenmeye başlanacaktır. Ayrıca, 2020 yılında yapılan bir düzenleme ile köy vasfını kaybetmiş mahallelere kırsal mahalle olma hakkı tanınmış olup, bu başvurular ilçe belediye meclisi teklifi ile büyükşehir belediye meclis kararıyla gerçekleştirilecektir.”

Meraların Satışı ve Tarımsal Faaliyetler

Kiraz, köy vasfının kaybedilmesinin tarımsal faaliyetler üzerindeki etkilerine dair, “Bu statü kapsamında köy vasfını kaybeden birçok köyde meraların mera vasfının kaybedildiği, bazılarının satıldığı ve birçok köyde tarımsal faaliyetin sona erdiği gözlemlenmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.

Şehir Hizmetleri ve Haklar

Büyükşehir sınırlarına dahil edilerek mahalle statüsü kazanan tüm köylerin, büyükşehir ve ilçe belediyelerinin sunduğu tüm hizmetleri alma hakkı kazandığını belirten Kiraz, “Bu kapsamda bu mahalleler açısından temizlik hizmetleri, su ve enerji hizmetleri, ulaşım hizmetleri, denetim hizmetleri gibi belediyelerin sağladığı hizmetlerin verilmesi zorunludur.” dedi.

Vergi İadesi Hakkı

Kırsal mahalle statüsü kazanmış yerlere bazı muafiyetler tanındığı halde, bazı belediyelerin muafiyet kapsamında olan vergileri aldığını belirten GHD Başkanı Ali Güvenç Kiraz, “Vatandaşlarımız, geriye dönük olarak 5 yıl içerisinde ödedikleri fazla emlak vergisi ve diğer belediye gelirleri kapsamında ödenen vergileri geri alma hakkına sahiptir. Bu noktada, vatandaşların ilgili belediyeye giderek muafiyet durumunu açıklayan bir dilekçe sunması, ardından 30 gün içinde idarenin cevap vermemesi durumunda veya süresi içinde red yanıtı alması halinde, bu red tarihinden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemesine başvurmaları gerekmektedir.” şeklinde bilgi verdi.

Kırsal Mahallelere Tanınan Haklar

İşyeri olarak kullanılan bina, arsa, araziler açısından gelir vergisi muafiyeti olan esnaf veya basit usulde vergilendirilenler emlak vergisi ödemeyeceklerdir.
Tarımsal amaçlı kullanılan arsa ve arazileri kullananlar emlak vergisi muafiyetine sahiptir.
Kırsal mahallelerde bina, arsa, arazilerde ticaret, sanayi ve turizm tesisi yapılması veya işletilmesi durumunda emlak vergisi %50 indirimli uygulanacaktır. Bilanço esasına göre defter tutanlar için muafiyet yoktur.
Kırsal mahallelerde yapılacak inşaatlarda ruhsat harçları ve imarla ilgili harçlar ile belediye gelirleri kanunu kapsamındaki tüm vergi ve harçlar %50 indirimli uygulanacaktır.
İçme ve kullanma su ücretleri, en düşük tarife dikkate alınarak konutlarda %25, işyerlerinde ise %50’yi geçmeyecek şekilde belirlenecektir.