Hamide HANGÜL tarafından bildirildiği üzere, kira ödemeleri artık elden değil, e-Devlet aracılığıyla banka üzerinden gerçekleştirilecek. Bu yeni uygulama sayesinde gayrimenkullerini kiraya veren ve banka kayıtlarında görünmeyen mülk sahibi mükellefler tespit edilecek. Sektör temsilcileri, “Artık kira vergisi ödeyen, ödemeyen ya da daha düşük gösteren mükelleflerin durumu net bir şekilde ortaya çıkacak. Örneğin, ‘20 bin TL elden, 10 bin TL bankadan’ gibi ödemeler talep edilemeyecek. Zira sözleşmeler resmi kayda alınacak. Ayrıca, enflasyon oranları üzerinden yapılan fiyat artışları da bu sistemle kolayca tespit edilebilecek. Böylelikle fahiş artışların önüne geçilmiş olacak” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

“Çoğu Kişi Halen Sözleşme Yapmadan Elden Alıyor”

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, e-Devlet üzerinden kira sözleşmeleri ile ilgili hazırlıkların son aşamasına geldiğini duyurmasının ardından, uzmanlar bu uygulamanın etkilerini değerlendirdi. İSTOÇ İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, e-Devlet üzerinden kontrat sisteminin vergi kayıplarının önlenmesi açısından oldukça faydalı olacağını vurguladı. “Bu uygulama birçok sorunun üstesinden gelecektir” diyen Araç, “En önemlisi, piyasada konut mülk sahibi olup hala kira sözleşmesi yapmayan ve kirasını elden alan birçok kişi var. e-Devlet üzerinden artık sözleşme yapılması, hem kiracının hem de mülk sahibinin ödemeleri banka yoluyla yapmasını sağlayacak ve bu ödemelerin kayda alınmasını mümkün kılacak. Yani e-Devlet üzerinden aylık 10 bin lira kira sözleşmesi düzenlendiğinde, ‘bana 19 bin TL, 20 bin TL ver’ talebinde bulunulamayacak. Kirayı düşük göstermek amacıyla ’10 bin bankadan, 20 bin elden’ gibi taleplerde bulunulamayacak. Bunun yanı sıra, kira artışlarının kontrolü de sağlanacak. Yani mülk sahipleri, TÜFE oranının üstünde zam yapamayacak. Kiracılar da bir evi tutarken, o dairenin gerçekten kendisine ait olup olmadığını daha güvenilir bir şekilde öğrenebilecek. Kişinin gerçek mülk sahibi olduğunu bilerek kira kontratı yapacak ve böylelikle daha hızlı ve verimli bir şekilde kira sözleşmeleri oluşturulacak.”

Ticaride %25 Stopaj Vergisi

Araç, iş yerlerinde %25 stopaj vergisi uygulamasına da dikkat çekerek, kirayı düşük göstermek isteyenlerin var olduğunu belirtti. Ancak yeni uygulamanın devreye girmesiyle, örneğin 50 bin TL’lik kiranın 10 bin TL olarak gösterilmesi gibi durumların önüne geçileceğini ifade etti. Araç, “50 bin TL’lik bir kira için %25’lik stopaj vergisi ortalama 12.500-15.000 lira arasında bir rakamı buluyor. Ancak kira 10 bin TL olarak gösterildiğinde, bu rakam 2.500 TL’ye düşüyor. Burada ciddi bir vergi kaybı söz konusu. Bu uygulama, bu kaybın önüne geçecek” dedi.

“Sahte Beyanlar Önlenmiş Olacak”

Kakıcı Hukuk Kurucu Ortağı Avukat Elvan Kakıcı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kira sözleşmelerine ilişkin işlemlerin e-Devlet üzerinden yapılmasına yönelik hazırlıklarında sona yaklaşıldığını hatırlattı. Kakıcı, “Bu uygulama ile kira sözleşmeleri mekandan bağımsız, zaman kaybetmeden ve belge maliyeti olmadan hızlı, kolay ve güvenilir bir şekilde yapılabilecek. Bu düzenleme, vatandaşların güvenilir bir devlet platformunda sözleşme oluşturma fırsatını tanıyacak. Amaç, kayıt dışı ekonominin azaltılması, kiracı ve mal sahibinin ödemelerinin takibi ve kira gelir beyanının doğru bir şekilde yapılmasını sağlamaktır. Ayrıca, kira sözleşmelerinde barkodlu belgeler oluşturularak, kontratların doğruluğunun teyit edilmesi ve sahte beyanların önlenmesi hedefleniyor” şeklinde konuştu.

“31 Aralık’a Kadar Erişim Bekleniyor”

Bakanlık çalışmalarına göre, bu hizmetin e-Devlet üzerinden “Kira Sözleşmesi İşlemleri” başlığı altında verileceği ve iki aşamalı olarak devreye alınacağı belirtiliyor. Şimşek, “31 Aralık tarihine kadar, vatandaşların erişimine açılacağı düşünülen ilk aşamada, taşınmaz sahibi gerçek kişi tarafından e-Devlet Kapısı üzerinden sözleşme hazırlanacak ve kiracı tarafından yine e-Devlet üzerinden onaylanacak. Kira kontratları e-Devlet üzerinden oluşturulurken; kontratta kira başlangıç ve bitiş tarihleri, kira artışıyla ilgili maddeler, kiranın hangi bankaya ne zaman ödeneceği ve kiralanan gayrimenkulün bilgileri ve özellikleri yer alacak. İkinci aşama da yıl sonuna kadar kullanıma sunulacak. Böylece, emlak danışmanları ve yetki verilen kişiler, sözleşme hazırlayıp taşınmaz sahibi ve kiracının onayına sunabilecek” ifadelerini kullandı.

33 Bin TL Kira Geliri Vergiden Muaf

Devletin kira vergi gelirlerine tanıdığı istisnai bir hak da mevcut. Bu yılki istisna tutarı 33 bin TL olarak belirlenmiştir. Yani, kira geliri bu tutarın üzerinde olanlar vergisini ödeyecek, altında kalanlar ise muaf tutulacak. Söz konusu vergi tutarı, 33 bin lira düştükten sonra hesaplanmaktadır. Örneğin, aylık 10 bin TL, yıllık 120 bin TL kira geliri olan bir kişi için, 33 bin lira düşüldükten sonra ve %15 vergi dilimi hesaplandığında ortaya çıkan 11.092 TL, kira gelir vergisi olarak ödenecek. İş yerlerinde ise aylık 50 bin liralık bir kirada, yaklaşık 60 bin TL bir vergi ödemesi söz konusu olacaktır.