RECEP ERÇİN

Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) üyeleri, hammadde fiyatlarının hızla artmasından şikayet ediyor. Arzın sınırlı kalması ve önceki dönemde yapılan yatırımların ardından talebin artması nedeniyle atık kağıt piyasasında dengesizlikler yaşanıyor. Bu durum, yılbaşından itibaren hammadde fiyatlarının %40 oranında artmasına yol açtı. KASAD Başkanı Alican Duran, bu konuda şu ifadeleri kullandı: “Atık kağıt fiyatlarına yılbaşından bu yana %40 zam geldi. Fiyat dalgalanmalarının Avrupa ile uyumlu olması gerekiyor; aksi takdirde karton ambalaj ihracatımız sıkıntıya girebilir. Hurda kâğıt arzında ciddi bir sorun var. Avrupa’da talep düşerken bu durum neden böyle oldu? Şu an biraz kayıpla idare edebiliriz ama Avrupa ile uyumumuzu sağlamazsak pazar kaybederiz.”

“DPT olsaydı, herkes her yatırımı yapmasaydı”

10 Nisan’da yönetim kurulu üyeleriyle birlikte düzenlenen basın toplantısında, 2024 yılına dair değerlendirmelerini ve 2025 yılına yönelik beklentilerini paylaşan KASAD Başkanı Duran, “Hammadde fiyatlarındaki %40’lık artışın sektöre yansıması %20 civarında. Bu nedenle sıkıntı yaşıyoruz. Şirketler bu maliyetleri ya göğüsleyecek ya da nihai ürün fiyatlarına yansıtacak. Keyfi bir zam yapılmadığının farkındayız. Bu yıl 1 milyon ton ek kapasite devreye girecek. Keşke Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) olsaydı da herkesin her yatırımı yapmaması sağlansaydı. Uygunluk durumu konusunda devletten bir yanıt gelseydi, bu tür sorunlar yaşanmazdı. ‘Burada iş var, biz de yapalım’ mantığı bu tür sonuçları doğuruyor. Yarın ABD’den önemli iş fırsatları yakalayabiliriz, fakat içimizdeki dengesizlikler nedeniyle bu fırsatları kaybedebiliriz. Dünya genelindeki fiyatlama neyse, hammadde maliyetleri de buna uygun olmalı. İhracat olmadan büyük ambalaj şirketlerinin ayakta kalması mümkün değil.”

“Selüloz üretimi için devletin işin içinde olması şart”

Kur ve enflasyon dengesizlikleri nedeniyle karton ambalaj üreticileri olarak faaliyet kazancı elde etmenin zor olduğunu vurgulayan KASAD Başkanı Duran, “Bu durum birçok işletmeyi zor durumda bırakacak. İyi bir hizmet ve sanayi ülkesi olmamıza rağmen, yüksek teknoloji ürünleri satmıyoruz. %35’ler seviyesindeki kur-enflasyon farkı sürdürülebilir oranlar değil. Bir yıl ya da iki yıl dayanabilirsiniz ama…” şeklinde konuştu. Türkiye’de selüloz üretilmediğini ve sektörün bu açıdan ithalatçı olduğunu belirten Duran, “Selüloz, dünyada birkaç kartelin elinde bulunuyor. Çin, bu alanda büyük yatırımlar yaptı. Almanya’nın yıllık üretimi 1,2 milyon ton iken, Çin’de tek bir şirketin makinesi yılda 1,6 milyon ton üretim kapasitesine sahip. Çin’in toplam selüloz üretimi 15 milyon ton. Selüloz hammaddesi fiyatına, dünyada karton satılıyor. Selülozdan yapılan kartonun fiyatı 750 dolar. Bu fiyat, neredeyse geri dönüşümlü hammadde ile aynı seviyeye gelmiş durumda. Türkiye’nin mutlaka kendi selüloz bazlı fabrikasına sahip olması gerekiyor. Daha önce SEKA, 1936 yılında Atatürk’ün öncülüğünde önemli bir sanayi hamlesi olarak kurulmuştu. İzmit’te başladığı dönemde tüm tesisler entegre bir yapıdaydı. Selülozdan karton ve kağıt üretimi yapılıyordu ama 2005 yılında kapandı. Özel sektörün selüloz üretimine gücü yetmiyor; dolayısıyla bu alanda devletin mutlaka işin içinde olması gerekiyor. Selülozu sadece kağıt sektörü değil, tekstil sektörü de kullanıyor. Bu durumun tek bir grubun üzerine yüklenmesi doğru değil.”

“ABD pazarında önemli olan fiyat değil, güven”

KASAD Başkanı Duran, yönetimsel hatalara da dikkat çekerek şunları söyledi: “Net ihracatçı olduğumuz bu sektörde, ithalata koruma önlemleri aldık. İlişkileri ve güveni sağlamadan fiyatla gitmek, Çin yaklaşımına benziyor. Türkiye, ilişkilerle yürümeli. Bu nedenle Avrupa’nın tedarikçisi konumundayız. En iyi hurdayı toplamak için herkesle rekabet etmemiz gerekiyor. Toplamada sıkıntımız yok ama ayrıştırmada sorunlar yaşıyoruz. Avrupa’da büyük dediğimiz firmalar, ABD’de orta büyüklükte kabul ediliyor. Eğer ABD, Çin’e olan ihracatının %10’unu bize yönlendirse, tam kapasite ile çalışırız; fakat bu durumda bir o kadar da yatırım yapılması gerekir. Amerikalıların iş yapma tarzı, Avrupa’dan oldukça farklı. Ben 15 yıldır bu sektörle ilgileniyorum ve ihracat yapıyorum; ancak ABD pazarı için bu, hiçbir şey ifade etmiyor. Orada ilişkiler çok önemli; fiyatın ucuza olmasına bakmıyorlar, %20-25 fazla da verebiliyorlar; çünkü bunu sürdürecek kar marjları var.”

“Yatırım, siyasete değil hukuka bakar”

Piyasalarda yaşanan gelişmelerin sektöre etkisine ilişkin soruları da yanıtlayan KASAD Başkanı Duran, “Geçen hafta en büyük yabancı tahvil satışı gerçekleşti. Kur politikası konusunda memnun olmasak da, son gelişmeler ülkenin imajı açısından olumsuz bir izlenim yarattı. Birçok müşterimizden ‘Ürünü alabilecek miyiz?’ soruları alıyoruz. Bir güven bunalımı mevcut. Yatırım, siyasete değil hukuka ve güvene bakar.”