Güney Kore Anayasa Mahkemesi’nin Kararı

Güney Kore’de Anayasa Mahkemesi, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol‘un sıkıyönetim ilanının, anayasada belirtilen “ulusal kriz” koşulunu karşılamadığına ve bu nedenle anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Yonhap haber ajansının bildirdiğine göre, Anayasa Mahkemesi Vekil Başyargıcı Moon Hyung-bae, mahkemenin kararını kamuoyuna duyurdu. Mahkeme, Yoon’un sıkıyönetim ilanının ardından Ulusal Meclise asker yollayarak yasaları ihlal ettiğini vurguladı.

Vekil Başyargıç Moon, “Müdafinin (Yoon) kanunları ihlalinin sonuçlarının ağırlığı ve anayasal düzene olumsuz etkileri göz önüne alındığında, onu görevden alarak anayasayı korumanın sağlayacağı fayda, bir devlet başkanının görevden alınmasının sebep olacağı ulusal kayıplardan katbekat fazladır” şeklinde konuştu. Bu kararla birlikte, Anayasa Mahkemesi, Ulusal Meclisin azil istemini kabul ederek Yoon’un sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınmasını onayladı.

Azil kararı sonrasında Yoon, hemen görevden alındı ve ülke, 60 gün içinde yeni bir devlet başkanlığı seçimine gitmek zorunda kalacak. Yoon’un devlet başkanlığına aday gösterdiği iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), mahkemenin kararını “saygıyla kabul ettiklerini” belirtirken, ana muhalefetteki Demokratik Parti (DP), bu durumu “halkın zaferi” olarak nitelendirdi.

Sıkıyönetim İlanı ve Geri Adım

Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık 2024 gecesi yaptığı bir televizyon konuşmasında, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı” iddiasıyla sıkıyönetim ilan etti. Ancak, meclis oylamasında bu kararın kaldırılması ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanması sonucunda geri adım atmak zorunda kaldı.

Ulusal Meclisin 14 Aralık 2024’te gerçekleştirdiği oylamada azli istenen Yoon, Anayasa Mahkemesi’nin vereceği karara kadar görevden geçici olarak uzaklaştırıldı. Azil davası dışında, sıkıyönetim ilanı ile ilgili yürütülen adli soruşturma kapsamında 15 Ocak’ta gözaltına alınan Yoon, ülke tarihinde gözaltına alınan ilk devlet başkanı olarak kayıtlara geçti. Seul Batı Bölge Mahkemesi, Yoon’u “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi kötüye kullanmak” suçlamalarıyla 19 Ocak’ta tutukladı. Güney Kore Savcılığı, 26 Ocak’ta Yoon hakkında bu suçlamalarla iddianame hazırladı. Ancak, Seul Merkez Bölge Mahkemesi, Yoon’un tutukluluğunu iptal ederek, fiziksel gözaltı olmadan yargılanmasına izin verdi ve Yoon, 8 Mart’ta serbest bırakıldı.

Azil Süreci

Güney Kore’de bir devlet başkanının görevden alınabilmesi için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte iki çoğunluğu tarafından onaylanması gerekmektedir. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli olmaktadır. Azil oylaması sonrasında, azil istemi Anayasa Mahkemesine intikal eder. Mahkeme, azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenler ve azil istemini onaylamak veya reddetmek için 6 ay süresi bulunmaktadır.

Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının kararı onaylaması halinde lider görevden alınır. Halen mahkemede 8 yargıç görev yapmaktadır. Güney Kore Ulusal Meclisinin 14 Aralık’taki oylamasında nitelikli çoğunluğun sağlanmasıyla Yoon’un azli talep edilmiştir. Anayasa Mahkemesi, yargılamanın ardından Yoon’un azline karar verdiği için, Yoon, 2017’de azledilen eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’nin ardından bu şekilde görevden alınan ikinci devlet başkanı olmuştur.