Bilim insanları, Dünya’daki yalnızca biyolojik süreçlerle üretilen gazların kimyasal parmak izlerini, uzak bir gezegenin atmosferinde tespit ederek, bilim tarihinde çığır açabilecek bir keşfe imza attılar. James Webb Uzay Teleskobu’nun K2-18 b olarak adlandırılan gezegenle ilgili gerçekleştirdiği gözlemlerde, iki önemli gaz – dimetil sülfür (DMS) ve dimetil disülfür (DMDS) – tespit edildi. Bu gazlar, Dünya’da özellikle deniz fitoplanktonları ve algler gibi mikrobik yaşam formları tarafından üretilmektedir.

Araştırmacılar, bu bulguların gezegenin mikrobik yaşamla dolu olabileceğine işaret ettiğini belirtiyor. Ancak, gerçek canlı organizmaların keşfini duyurmadıklarını, yalnızca olası bir biyo-imza (biyolojik bir sürecin göstergesi) tespit ettiklerini vurguladılar ve sonuçların ihtiyatla değerlendirilmesi gerektiğini, daha fazla gözlem yapılması gerektiğini ifade ettiler. Yine de bu durum, bilim dünyasında büyük bir heyecan yarattı.

Yabancı Bir Dünyanın İlk İpuçları

Astrophysical Journal Letters dergisinde yayınlanan çalışmanın başyazarı, Cambridge Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nden astrofizikçi Nikku Madhusudhan, bu bulguların muhtemelen üzerinde yaşanılan yabancı bir dünyanın ilk izlerini gösterdiğini belirtti. Madhusudhan, “Bu, güneş sisteminin ötesinde yaşam arayışında bir dönüm noktası; mevcut olanaklarla potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerde biyo-imzaların tespit edilebileceğini gösteriyor. Gözlemsel astrobiyoloji çağını karşılamış bulunuyoruz” dedi.

Bir Gezegende Daha Tespit Edildi

K2-18 b, Dünya’dan 8,6 kat daha büyük ve çapı, gezegenimizden yaklaşık 2,6 kat daha geniş bir yapıya sahip. Bu gezegen, yüzeyinde yaşam için hayati öneme sahip sıvı suyun bulunabileceği bir mesafede yer alan “yaşanabilir bölge”de, Güneş’ten daha küçük ve daha az parlak olan kırmızı cüce yıldızın etrafında dönerken, Dünya’dan yaklaşık 124 ışık yılı uzaklıkta, Aslan takımyıldızında konumlanıyor. Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği 5,9 trilyon mil (9,5 trilyon km) mesafe olarak tanımlanıyor. Ayrıca, bu yıldızın yörüngesinde başka bir gezegen daha keşfedildi.

“Yaşamla Dolu Okyanus Dünyası”

1990’lardan bu yana, güneş sistemimizin ötesinde yaklaşık 5.800 dış gezegen keşfedildi. Bilim insanları, mikroorganizmalar tarafından yaşanabilir sıvı su okyanuslarıyla kaplı ve hidrojen açısından zengin bir atmosfere sahip olan dış gezegenlerin varlığını öne sürdüler. 2021’de fırlatılan ve 2022’de faaliyete geçen Webb teleskobu, K2-18 b’nin atmosferinde metan ve karbondioksit tespit etmişti; bu durum, bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde bulunan bir ötegezegenin atmosferinde karbon bazlı moleküllerin ilk kez keşfedildiği anlamına geliyordu.

Madhusudhan, “Şu ana kadar JWST’den elde edilen tüm verileri açıklayan tek senaryo, geçmiş ve mevcut gözlemler de dahil olmak üzere, K2-18 b’nin yaşamla dolu bir okyanus dünyası olduğu senaryosudur. Ancak, açık olmalı ve diğer senaryoları keşfetmeye devam etmeliyiz” şeklinde konuştu.

Temel Varsayım: Basit Mikrobik Yaşam

Madhusudhan, eğer okyanus ötesi dünyalar varsa, “Muhtemelen Dünya’nın okyanuslarında gözlemlediğimiz mikrobiyal yaşamdan bahsediyoruz” dedi. K2-18 b’nin okyanuslarının, Dünya’nın okyanuslarına göre daha sıcak olduğu düşünülüyor. Çok hücreli organizmalar ve hatta akıllı yaşam olasılığı hakkında gelen sorulara Madhusudhan, “Bu aşamada bu soruyu yanıtlayamayacağız. Temel varsayımımız basit mikrobik yaşamdır” yanıtını verdi.

“Yalnız Mıyız?”

Her ikisi de aynı kimyasal aileden gelen DMS ve DMDS’nin, önemli dış gezegen biyo-imzaları olabileceği düşünülüyor. Webb teleskobu, gezegenin atmosferinde bu gazlardan birinin ya da diğerinin ya da muhtemelen her ikisinin de yüzde 99,7 güven düzeyinde mevcut olduğunu tespit etti; bu durum, gözlemin istatistiksel bir tesadüf olma olasılığının hala yüzde 0,3 olduğu anlamına geliyor. K2-18 b, çapı Dünya’nınkinden büyük ama güneş sistemimizin en küçük gaz gezegeni olan Neptün’ünkinden küçük olan “Neptün-altı” gezegenler sınıfının bir üyesidir.

Madhusudhan, ötegezegen biliminin “Kutsal Kase”sinin, güneş sistemimizin ötesinde Dünya benzeri bir gezegende yaşam olduğuna dair kanıt bulmak olduğunu ifade etti. Madhusudhan, insanlığın binlerce yıldır evrende “yalnız mıyız?” sorusunu merak ettiğini ve şimdi okyanus ötesi bir dünyada olası yabancı yaşamı tespit etmenin yalnızca birkaç yıl içinde mümkün olabileceğini belirtti.