Domates Fiyatlarındaki Dalgalanma Çiftçileri İsyana Sürüklüyor

Meyveden sebzeye birçok ürünün fiyatı, tarladan rafa gelinceye kadar üç katına çıkıyor. Bu durum, üretici ve tüketici arasındaki fahiş farklar yüzünden çiftçileri isyan ettiriyor. Ancak son dönemde en büyük tepki, domates fiyatlarından kaynaklanıyor. Hem salçalık hem de sofralık domatesin fiyatı, tarlada maliyetinin altına düşünce çiftçiler eylem yapmaya başladı. Hali hazırda salçalık domatesin tarladaki fiyatı 1.5-2 lira, sofralık domatesin fiyatı ise 3 liraya kadar geriledi. Salçalık domatesin üretim maliyetinin 2.5 lira, sofralık domatesin ise türüne göre değişmekle birlikte ortalama 10 lira olduğunu belirten üreticiler, “Ne biz kazanıyoruz ne vatandaş. Kazanan hep aracı!” diyerek isyan etti.

Çiftçiler Eylem Yapmaya Başladı

Sabah gazetesinde yer alan habere göre, Türkiye’de salçalık domates genellikle Balıkesir ve İzmir bölgelerinde üretiliyor. Fabrikalarla sözleşmeli üretim yapılan bu domateste, fabrikalar üreticiye yılın başında bir fiyat belirliyor. Ancak bu yıl, salçalık domates alımı yapan fabrikalar, ihracat pazarının daraldığı gerekçesiyle alım miktarını sınırlandırdı. Balıkesir Bandırma Ziraat Odası Başkanı Süleyman Dönmez, salçalık domatesin tarlada 1.5-2 lira seviyesine düştüğünü ve bu nedenle çiftçilerin eylem başlattığını ifade etti. Dönmez, “Bunun toplama hariç kilogram maliyeti 2.5 TL.” diyerek sorunun, salça fabrikalarının taahhütlerini yerine getirmemesinden kaynaklandığını vurguladı. Dönmez ayrıca, “Biz fabrikalarla yılbaşında kilogramda 3 lira 75 kuruş üzerinden sözleşme yaptık. Ancak mahsul bol olunca 1.5-2 liradan toplamak istediler. Çiftçiler de eylem başlattı.” şeklinde konuştu.

Fiyat Belirsizliği Sorunu

Sorunun çözümü için Tarım Kredi Kooperatifleri’nin devreye girdiğini belirten Dönmez, “Tarım Kredi alım taahhüdünde bulundu. Ancak fiyat belirsizliği devam ediyor.” ifadesini kullandı.

Aracılar Fiyatı Düşürmüyor

Sadece salçalık değil, sofralık domateste de sorun yaşanıyor. Büyükşehirlerde pazarda kilogramı 20 TL’nin altına düşmeyen, marketlerde ise 25-30 TL’den satılan sofralık domates, tarlada 3 TL’ye kadar geriledi. Fiyatın bu seviyeye inmesi, bazı illerde sofralık domatesin tarlada kalmasına neden oldu.
Hatay Reyhanlı Ziraat Odası Başkanı Şemsedin Cünedioğlu, sofralık domatesin ilk hasatta kilogram fiyatının 12 TL olduğunu belirterek, “Çiftçi 5 liranın altına düşünce toplamadı. Kalan ürün tarlada kurudu. Fiyatlar burada düşerken rafta sabit kalıyor. Aracılar fiyatı asla düşürmüyor. Çiftçiler olarak biz hakkımızı helal etmiyoruz.” dedi.
Aydın Buharkent Ziraat Odası Başkanı Naim Özdamar, sofralık domatesin üretim maliyetinin 10 TL olduğunu belirterek, “Çiftçimiz bir fideyi 10 TL’den aldı. Bir fideden 2-3 kilogram domates çıkar. Bunun suyu, gübresi, ilacı gibi ek maliyetler eklediğinizde kilogramda üretim maliyeti 10 TL. Ancak şu anda domates tarlada 3 TL.” şeklinde konuştu.
Tarladan sofraya kadar 15 farklı aracı olduğuna dikkat çeken Özdamar, “Çengelciler” dediğimiz kişilerin, kayıtdışı çalıştığını ve tarladan toplayıp market ve pazarlara verdiklerini belirtti. “Çengelcileri aradan kaldırmadıkları sürece çiftçi de vatandaş da kaybedecek.” dedi.