BMGK’da Karar Tasarısı Oylaması

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) 15 üye arasında, 10 seçilmiş üye olan Cezayir, Ekvador, Guyana, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre tarafından sunulan karar tasarısı, oylamaya sunuldu. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) bu tasarının veto edilmesi yönünde bir karar aldı. Oylamada, diğer 14 üye ise tasarıya “evet” oyu vererek destekledi.

Oylama öncesinde söz alan Guyana’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Carolyn Rodrigues-Birkett, bu karar tasarısının BMGK üyeleri arasında haftalarca süren müzakerelerin bir ürünü olduğunu vurguladı. Rodrigues-Birkett, tasarının Gazze’deki korkunç insani durumun giderilmesi amacıyla hazırlandığını ifade etti.

ABD’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Robert Wood, oylamanın ardından yaptığı açıklamada, karar tasarısı için yürütülen müzakerelerde koşulsuz ateşkes talebinin, esirlerin serbest bırakılmadan desteklenemeyeceğini dile getirdi. Wood, “Savaş, esirlerin serbest bırakılmasıyla kalıcı bir şekilde sonlanabilir.” diyerek, karar tasarısının Hamas’a tehlikeli bir mesaj gönderdiğini savundu. Ayrıca, karar tasarısının kabul edilmiş olması durumunda Hamas’ın müzakere masasına oturacak bir “inisiyatif” bulamayacağını belirtti.

Wood, Hamas’ın şimdiye kadar birçok anlaşma önerisini reddettiğini aktarırken, aynı zamanda karar tasarısında 7 Ekim’deki saldırının kınanmamasını da eleştirdi.

KARAR TASARISI AÇIKLAMALARI

Karar tasarısında, BMGK’nın uluslararası barış ve güvenliğin korunmasındaki birincil sorumluluğuna atıfta bulunularak, Gazze’de “Tüm tarafların acil, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkese uyması ve ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz serbest bırakılması” talep edilmiştir. Tasarıda, tarafların gözaltında tuttukları kişilere ilişkin uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymaları gerektiği de vurgulanmıştır.

Gazze Şeridi’ndeki sivil nüfusun hayatta kalabilmesi için temel hizmetlere ve insani yardıma derhal erişim sağlanması gerektiği belirtilen tasarıda, “Filistinlilerin aç bırakılmasına yönelik her türlü girişim reddedilirken, insani yardımın Gazze Şeridi’ne tam, hızlı, güvenli ve engelsiz bir şekilde ulaştırılması ve özellikle kuşatma altındaki Gazze’nin kuzeyinde dahil tüm Filistinli sivillere acil insani yardım ulaştırılması talep edilmektedir.” ifadesine yer verilmiştir.

Karar tasarısında, insani yardım ulaştırma sürecinin Birleşmiş Milletler (BM) koordinasyonunda yürütülmesi gerektiği de vurgulanmıştır. Ayrıca, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA), Gazze’deki insani yardımların bel kemiği olduğu ve Ajans’ın Genel Kurul tarafından verilen yetkisini yerine getirebilmesi için tüm taraflardan gerekli desteği sağlamaları talep edilmiştir.

“Tüm taraflara sivillerin korunması, özellikle kadınlar ve çocuklar ile çatışma dışında kalan kişilerin korunması ve sivil alt yapının korunması dahil olmak üzere uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuka tam uyma çağrısı yapılır.” denilen karar tasarısında, ayrıca taraflardan BMGK’nın 2735 (2024) sayılı kararının tüm hükümlerini tam, koşulsuz ve gecikmeksizin uygulamaları istenilmektedir. Karar tasarısında, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten, karar tasarısının kabul edilmesi ve karara dönüştükten sonra uygulanmasıyla ilgili yazılı değerlendirme ve rapor hazırlanması beklenmektedir.

ABD’NİN VETO HAKKI VE GEÇMİŞTEKİ TASARILAR

ABD, daha önce de Gazze’de acil ateşkes talep eden 3 BMGK karar tasarısını veto etmiştir. Ekim 2023, Aralık 2023 ve Şubat 2024’te sunulan Gazze tasarılarını veto eden ABD, diğer karar tasarılarında ise “çekimser” oy kullanmıştır.