Akıllı Sulama ile Tarımda Su Tasarrufu

Tarım sektörü, su tüketiminin en yüksek olduğu alanlardan biri olarak dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, su tasarrufuna yönelik uygulamalardan biri olan akıllı sulama, bitkilerin ihtiyaçlarına uygun şekilde suyun verilmesini sağlayarak, hem su kaynaklarının etkin kullanılmasını hem de tarımsal üretimden maksimum verim elde edilmesini amaçlayan sistemleri içermektedir. Bu alanda faaliyet gösteren E-Sular firması, akıllı sulama sistemleri üzerinde çalışan bir şirket olarak öne çıkmaktadır.

Fatma Aktaş, E-Sular firmasının kurucu ortağı ve elektrik-elektronik mühendisi olarak, 5 yılı aşkın bir süredir sürdürülebilir tarım, su ve gübre yönetimi konularında yenilikçi çözümler üzerinde çalışmalar yürüttüklerini belirtmektedir. Türkiye ve Azerbaycan’daki pek çok çiftçiye hizmet verdiklerini ifade eden Aktaş, 2021 yılında İTÜ Çekirdek Kuluçka Merkezi ile iş birliği yapmalarının kendilerini ileriye taşıdığını vurgulamaktadır.

Sürdürülebilir Tarım ve Su Yönetimi

Aktaş, sulama, su yönetimi ve gübreleme gibi alanlarda yazılım ve yapay zeka çözümlerinin tarımın daha sürdürülebilir hale gelmesine katkı sağladığını dile getirmektedir. Türkiye’deki su kullanımı verilerinin dijital tarım uygulamalarının yaygınlaşmasının ne denli önemli olduğunu gösterdiğini vurgulayan Aktaş, DSİ verilerine atıfta bulunarak Türkiye’nin toplam su hacminin 112 milyar metreküp, yıllık kişi başı su tüketiminin ise 1300 metreküp olduğunu hatırlatmaktadır. Bu noktada, su fakiri olma sınırının 1000 metreküp olduğunu belirten Aktaş, Türkiye’nin su fakiri olma yolunda ilerlediğini, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin de bu durumu daha da zorlaştırdığını ifade etmektedir.

“Sanayi ve evlerde 1,5 yılda kullandığımız kadar suyu tarımda sadece 1 yılda israf ediyoruz” diyen Aktaş, Türkiye’de bir yılda kullanılan 55 milyar metreküp suyun 45 milyar metreküpünün tarımda harcandığını vurgulamaktadır. Yanlış sulama yöntemleri nedeniyle her yıl yaklaşık 25 milyar metreküp su israf edildiğini belirten Aktaş, bunu daha somut hale getirmek için şu örneği vermektedir: “Biz, sanayi ve evlerde 1,5 yılda kullandığımız suyu tarımda sadece 1 yılda israf ediyoruz.”

Yapay Zeka Destekli Akıllı Sulama Sistemlerinin Avantajları

Yapay zeka destekli akıllı sulama sistemlerinin tarımda sağladığı önemli avantajlar arasında, çiftçilerin su kullanımı ve bitkilerin su ihtiyaçlarını daha iyi analiz edebilmesi bulunmaktadır. Aktaş, “Sistemdeki kayıp, kaçak ve arıza durumlarını insanların manuel olarak tespit etmesi oldukça zor. Geniş arazilerde insan kaynağı ile manuel yönetim yapmak gitgide zorlaşıyor. Bu nedenle teknolojileri entegre ederek daha öngörülebilir, riskleri minimize eden ve veriye dayalı kararlar alabilen sistemler geliştirdik” şeklinde konuşmaktadır.

“Yüzde 30 ila yüzde 60 bandında bir verim sağlıyor” diyerek, tarım arazilerinde ve seralarda su ve enerji optimizasyonunu sağlamak amacıyla uçtan uca dijital çözümler sunarak çiftçilere daha verimli üretim olanakları sağladıklarını aktarıyor. Aktaş, “Araziye gittiğimizde ilk olarak su kaynağını yönetmekle işe başlıyoruz. Daha sonra, arazide bulunan vanaları yönetiyoruz. Bu sistem, otomatik ve verimli bir şekilde havuzun doldurulmasını sağlıyor” diye ekliyor. Verinin ve yapay zekanın desteği ile “izle, öğren, yönet” felsefesi doğrultusunda maksimum verimi minimum kaynak ile sağlamaya çalıştıklarını belirten Aktaş, bu sistemlerin tasarruf ve verim üzerindeki etkilerini de şöyle özetliyor:

Bir işletmede 7 ila 10 kuyu yönetimi yapılırken, enerji tasarrufunun yüzde 30’a kadar çıktığını gözlemledik.
Doğru zamanda ve yeterli miktarda sulama yapılmasıyla birlikte yüzde 30 ila yüzde 60 arasında verim artışı sağlanmıştır.
Dijital teknolojilerin uzaktan yönetim imkanı sunarak işçilik maliyetlerini minimize ettiğini vurguluyor.

Mobil Uygulama ile Akıllı Sulama Kontrolü

Geliştirdikleri sensörler sayesinde toprak nemi, sıcaklık, basınç, akış, tuzluluk ve pH değerlerinin anlık olarak takip edilebildiğini belirten Aktaş, aynı zamanda bu verilerle bitkilerin su ihtiyaçlarının otomatik olarak yönetilebildiğini aktarıyor. Kullanıcıların mobil uygulama aracılığıyla arazilerindeki cihazları, vanaları, sensörleri ve pompaları kolayca takip edebildiklerini ifade eden Aktaş, uygulamanın kullanıcı dostu ve Türkçe olduğunu vurgulamaktadır. Çiftçiler, uygulama üzerinden anlık bildirimler alarak sistemin durumunu takip edebilmektedirler.

“(Bitkinin) İhtiyacı neyse verip gelecek yıl su ihtiyacından kısmıyorum” diyen Ziraat Mühendisi Gürcan Balcı, akıllı sulama sisteminin kendileri için büyük kolaylık sağladığını ve mobil uygulamanın pratik olduğunu ifade etmektedir. Balcı, Chandler ceviz ağaçlarının bulunduğu 1300 dekarlık arazide 72 su vanası olduğunu ve bu vanaların otonom olarak çalıştığını belirtmektedir. “Sulama kontrolümüzle nem değerlerini ölçerek su tüketimimizi minimize etmeye çalışıyoruz. İhtiyacı neyse, 5 litreyse 5 litre verip gelecek yıl su ihtacımdan kısmıyorum” diyen Balcı, uygulamanın sağladığı kolaylıkları şu şekilde anlatmaktadır:

Mobil uygulama aracılığıyla iki havuzun motorlarını kontrol edebiliyor, su seviyesini kolayca ayarlayabiliyorum.
Havuzum istenen seviyeye geldiğinde sensörler sayesinde pompaları otomatik olarak kapatabiliyorum.

Sonuç olarak, akıllı sulama sistemleri, tarımda su tasarrufu sağlarken, çiftçilere daha verimli üretim yapma imkanı sunmakta ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktadır.