ABD’nin Yeni İhracat Kısıtlamaları

ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), çip üretim donanımları ve yarı iletken geliştirme süreçlerine dair yeni ihracat kısıtlamalarını duyurdu. Bu kısıtlamalar, 24 farklı tip çip üretim donanımının yanı sıra, yapay zeka çiplerinde kullanılan Yüksek Bant Genişlikli Hafıza (HBM) bileşeninin de Çin’e ihracatını kapsıyor. Ek olarak, “yabancı doğrudan ürün kuralı” (FDPR) adı verilen bir mekanizma ile, Amerikan menşeli parçaları barındıran yabancı şirketlerin Çin’e yapacağı ihracatın denetleneceği belirtildi.

Bunun yanı sıra, Ticaret Bakanlığı’nın 140 Çin şirketini “varlık listesine” almayı planladığı ifade edildi. Varlık listesinde yer alan şirketlere, hükümetten özel izin almadan ürün veya hizmet satışı yapılamayacak.

Askeri Modernleşmeye Engeller

ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, bu kısıtlamaların amacının, Çin’in çip teknolojisini askeri alanlarda ve silah sistemlerinde kullanmasının önüne geçmek olduğunu vurguladı. Raimondo, “Bu kısıtlamalar, ABD’nin, Çin Halk Cumhuriyeti’nin askeri modernleşmesinde kullandığı en ileri teknoloji çipleri üretme kabiliyetine ket vurmak için bugüne dek getirdiği en güçlü kontroller.” şeklinde açıklamada bulundu.

Kısıtlamalar, 20 Ocak’ta ABD’nin 47. Başkanı seçilen Donald Trump’a devretmeye hazırlanan Biden yönetiminin, Çin’e çip sektöründe uyguladığı korumacı tedbirlerin son halkası oldu.

Çin’den Gelen Tepkiler

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin’de düzenlenen basın toplantısında ABD’nin ihracat kontrollerini istismar ederek Çin’i engellemeye çalıştığını savundu. Lin, ABD’nin ulusal güvenlik kavramının sınırlarını aşırı derecede genişlettiğini belirterek, “Bu davranış, piyasa ekonomisinin kurallarını ve adil rekabet ilkesini ihlal ediyor, uluslararası ekonomik ve ticari düzene zarar veriyor ve küresel sanayi ile tedarik zincirlerinin istikrarını bozuyor.” dedi.

Lin, bu kısıtlamaların tüm ülkelerin çıkarlarına zarar vereceğini belirterek, Çin’in kendi şirketlerinin meşru haklarını korumak için kararlı tedbirler alacağını ifade etti.

Çip Savaşı ve Stratejiler

Biden yönetimi, ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit edebilecek kilit teknolojilerin transferini önlemeyi, Çin ile rekabet stratejisinin merkezine almış durumda. 10 Ağustos 2022’de Biden’ın onayıyla yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası, Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişimini kısıtlayarak Washington’un bu alandaki niyetini açık bir şekilde ortaya koydu.

ABD Ticaret Bakanlığı, 7 Ekim 2022’de, aralarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies ve en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group’un bulunduğu 31 şirket ve kurumun İhracat Kontrol Listesi’ne alındığını duyurdu. Ayrıca, Başkan Biden, 10 Ağustos 2023’te Çip ve Bilim Yasası’nın kabul yıl dönümünde imzaladığı başkanlık kararnamesiyle, yarı iletkenler, mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve yapay zeka sistemleri gibi kritik teknolojilerde Amerikan şirketlerinin Çin’de girişim sermayesi ve hisse ortaklığı yatırımlarına kısıtlama getirdi.