ABD Borsasındaki Çöküş ve Tarife Etkileri

Investing.com — Tarife artışlarının ardından, ABD borsalarında yaşanan iki günlük sert düşüş, ülkede yaklaşık 6,6 trilyon dolarlık bir servetin erimesine neden oldu. Dow Jones endeksi bu süre zarfında %9,3 oranında değer kaybederken, S&P 500 %10,5 oranında düştü. NASDAQ ise %11,4’lük bir kayıpla ayı piyasası bölgesine girdi ve son zirvelere göre toplam düşüşü %20’yi aştı. Ancak, tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen, Başkan Trump Amerikalılara “sağlam durun” çağrısında bulunarak, “kazanacağız” dedi.

Trump’ın %10’luk temel tarife uygulaması Cumartesi günü Türkiye saatiyle 07.01’de yürürlüğe girdi. Ülkelere özel daha sert tarifeler ise 9 Nisan itibarıyla geçerli olacak. Bu plan çerçevesinde, Çin, ABD’den ithal edilen mallara %34’lük yeni bir tarife ile karşılaşacak. Bu, mevcut %20’lik vergiye eklenerek toplamda %54’lük bir efektif vergi oranı oluşturuyor. ABD’ye büyük ihracat yapan ülkeler arasında Vietnam %46’lık karşılıklı tarifeye, Avrupa Birliği %20’lik tarife oranına, Tayvan %32, Japonya %24 ve Hindistan ise %26’lık tarifelere maruz kalacak. Toplamda 180’den fazla ülke bu listeye dahil ediliyor.

Çin, halihazırda ABD ithalatına %34 tarife uygulayarak misilleme yaptı. Diğer ülkelerin de benzer adımlar atması bekleniyor. Vietnam ise, Trump ile yaptığı yapıcı görüşmeler sonrası sıfır tarife talep ettiğini açıkladı. Apple Inc (NASDAQ:AAPL) gibi yabancı üretime bağımlı olan büyük şirketlerin hisseleri, bu gelişmelerin ardından ciddi bir düşüş yaşadı. Apple, sadece iki günde 533 milyar dolar piyasa değeri kaybetti. Analistler, yeni tarifelerin Apple’a yıllık 40 milyar dolar kar kaybına neden olabileceğini veya iPhone üreticisini fiyatları artırmaya zorlayabileceğini öngörüyor. Bu durum ise talebi olumsuz etkileyebilir.

Piyasalar, aylardır tarifeleri fiyatlamaya çalışsa da, bu kadar büyük bir artış karşısında hazırlıksız yakalandı. Yeni tarifelerin diğer ülkelerin uyguladığı tarifelerle doğrudan ilişkili olmadığı belirtiliyor. Trump yönetimi, yeni tarifelerin para birimi manipülasyonu ve Avrupa’daki KDV gibi ticareti kısıtlayan diğer vergileri de kapsadığını belirtti. Bununla birlikte, bazı ekonomistler tarifelerin doğrudan diğer ülkelerin ABD ile olan ticaret dengesizlikleriyle bağlantılı olabileceğini düşünüyor.

Piyasalardaki bu sert düşüşe rağmen, Trump ve yönetimindeki diğer yetkililerin söylemleri, sert tutumlarından geri adım atmayacaklarını gösteriyor. Trump, piyasalar serbest düşüşteyken Cuma günü sosyal medyada “Sadece zayıflar başarısız olacak” açıklamasında bulundu. Kapanıştan sonra ise “büyük işletmelerin tarifeler konusunda endişeli olmadığını” ve bunun yerine “büyük bir anlaşma” yapmaya odaklandıklarını ifade etti.

Yönetimin diğer bir kanadında, Hazine Bakanı Scott Bessent, piyasadaki düşüşü tarifelerden ziyade Çin’in DeepSeek yapay zekasına bağladı. Bu arada, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Amerikalıları rahatlatmaya çalışarak, “ekonomiler çökmedi, sadece piyasalar yeni bir dünya düzeni beklentisiyle düşüyor” dedi. Cumartesi günü, Çin, “piyasa konuştu” diyerek Trump’ın tarifelerini reddetti. Amerikalılar, komünist ülkeden gelen yorumları önemsemeyebilir. Ancak birçok Trump destekçisi de aynı endişeleri dile getirerek, ileride daha fazla acı yaşanabileceğinden korkuyor.

Trump’ın sadık destekçisi Senatör Ted Cruz, tarife politikasını sorgulayarak bunun ABD tüketicilerine yönelik bir vergi olduğunu ve “çok riskli” olduğunu belirtti.
Bir diğer güçlü destekçi Senatör Rand Paul ise tarifelerin sadece finansal intihar değil, aynı zamanda politik intihar olduğunu vurguladı. Paul, “McKinley 1890’da tarifeleri uyguladığında, sandalyelerinin %50’sini kaybettiler… Smoot-Hawley 1930’ların başında tarifelerini uyguladığında, Temsilciler Meclisi ve Senatoyu 60 yıl boyunca kaybettik” dedi.

Tarifelerin, ABD’de malları daha pahalı hale getirmenin yanı sıra, ABD ekonomisini resesyona sokma tehdidi de taşıdığı belirtiliyor. Cuma günü JP Morgan ekonomistleri, tarifelerin 2025 yılı ABD GSYH büyümesini önceki %1,3’lük büyüme tahmininden -%0,3’e düşüreceği konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca, düşen borsanın yaratacağı negatif servet etkisi de ekonomistler arasında başka bir endişe kaynağı.

Genel olarak, Trump tarife konusundaki sert tutumunu sürdürmekte kararlı. Bu, bir müzakere taktiği olabilir, ancak Amerikalıların emeklilik hesaplarının acı gerçekleriyle yüzleşmesi gerekiyor. Kaldıraçlı pozisyonların çözüldükçe, satışların daha fazla satışa yol açabileceği endişeleri gündeme geliyor. Alıcılar piyasadan çekilirken, Trump katı tarife politikasından vazgeçmediği sürece bir dip noktası bulma riski artıyor. Trump’ın piyasa ile bir tavuk oyunu oynadığı görülüyor. Peki, kim önce geri adım atacak?

Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze göz atın.