2023 Yılı Türkiye Gayrisafi Yurt İçi AR-GE Harcamaları ve Sektörel Dağılımı

2023 Yılı Gayrisafi Yurt İçi AR-GE Harcamaları

2023 yılında Türkiye’de gayrisafi yurt içi AR-GE harcaması, bir önceki yıla göre dikkate değer bir artış göstererek %110,6 oranında yükseldi. Bu artışla birlikte toplam AR-GE harcaması 178 milyar 873 milyon lira artışla 377 milyar 542 milyon liraya ulaştı. Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamalarının, 26 trilyon 545 milyar 722 milyon lira olarak hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranı ise 2022 yılında %1,32 iken, 2023’te %1,42’ye yükseldi.

AR-GE harcamalarının sektörel dağılımında, mali ve mali olmayan şirketler %65,1 ile en büyük paya sahip oldu. Bu grubu %30 ile yükseköğretim takip ederken, kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından yapılan AR-GE harcamalarının da dahil olduğu genel devlet AR-GE harcamalarının toplam AR-GE harcamaları içindeki payı %4,9 olarak belirlendi.

AR-GE Harcamalarında Personel Giderleri

AR-GE harcamaları içinde personel giderleri, toplam harcamaların %52,5’ini oluşturarak en büyük kalem olarak öne çıktı. 2023 yılında AR-GE harcamalarının %52,6’sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken; genel devlet AR-GE harcamalarının %33,1’i, yükseköğretimin %12,7’si, yurt dışı kaynakların %1,6’sı ve diğer yurt içi kaynakların ise yaklaşık %0,03’ü bu harcamalara kaynak sağladı.

AR-GE Personeli Sayısı ve Dağılımı

2023 yılı itibarıyla, tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam 290 bin 850 kişi AR-GE personeli olarak istihdam edildi. Sektörler bazında yapılan dağılıma göre, TZE cinsinden toplam AR-GE personelinin %65,4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, %31,4’ü yükseköğretim kurumlarında ve %3,1’i ise kar amacı gütmeyen kuruluşların dahil olduğu genel devlet sektöründe yer aldı.

Yüksek Teknoloji Girişimlerinin AR-GE Harcamaları

Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2023 yılında gerçekleştirilen 245 milyar 966 milyon lira AR-GE harcamasının %53,2’si AR-GE merkezlerinde yapıldı. AR-GE merkezlerinde gerçekleştirilen harcamaların %88,3’ü, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip girişimler tarafından gerçekleştirildi. İmalat sanayisinde AR-GE faaliyeti yürüten girişimler, teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, 2023 yılında imalat sanayinde yapılan 139 milyar 469 milyon lira AR-GE harcamasının %47,5’inin yüksek teknoloji faaliyetinde bulunan girişimler tarafından gerçekleştirildiği gözlemlendi. İmalat sanayisindeki toplam AR-GE harcamasının %40’ı orta yüksek teknoloji faaliyetlerindeki girişimler, %8,5’i orta düşük teknoloji faaliyetlerindeki girişimler ve %4’ü ise düşük teknoloji faaliyetlerindeki girişimlerden kaynaklandı.