Halka arzların genel durumu ve yatırımcıların katkıları

2023-2025 yılları arasında halka arzını tamamlayan toplam 100 şirket üzerinde, yatırımcılar toplamda yaklaşık 171 milyar TL tutarında yatırım gerçekleştirdi. Bu yatırımların 119 milyar TL’si, halka arz edilen şirketlerin sermayesine doğrudan katılırken; kalan 51.5 milyar TL ise halka arzda hisselerini satan ana hissedarların eline geçti.

Habere göre, cnbc-e’den Barış Erkaya tarafından yapılan değerlendirmelerde, halka arzların temel motivasyonunun yalnızca finansman sağlamak olmadığı ortaya koyuluyor. Şirketler, yeni yatırımlar, büyüme planları veya kredi borçlarının ödenmesi gibi amaçlarla halka arz yapmıyorlar. Aynı zamanda, ana ortakların uzun vadeli yatırımlarını nakde çevirmeleri de önemli bir motivasyon kaynağı olarak öne çıkıyor. Bu strateji, 2023 yılının başından itibaren toplam 51.5 milyar TL tutarında nakit çıkışına neden oldu.

Halka arz neden tercih ediliyor?

Ekonomik ortamın zorlukları ve makroekonomik göstergeler, şirketlerin halka arz tercihini şekillendiriyor. 24 Şubat 2023’te Merkez Bankası’nın politika faizi %8.5 iken, 22 Mart 2024 itibarıyla bu oran %50’ye ulaşmış durumda. Ticari kredi faizleri ise 2023 Şubat ayı başında %12.81 seviyesinde iken, Nisan 2024 itibarıyla %69’a yükseldi. Böylece, yükselen enflasyon ve buna bağlı artan kredi maliyetleri, şirketlerin finansman erişimini zorlaştırdı. Kısılmaya çalışılan para akışları ve makroekonomik tedbirler, şirketlerin büyüme, küçülme veya sürdürülebilirlik mücadelesini daha da zorlaştırdı. Bu ortamda halka arz, şirketlere daha uygun maliyetli finansman sağlama imkânı sunuyor ve şirketlerin daha fazla hissedarın denetimine açılmasını sağlıyor.

Halka arzda finansman maliyeti ve motivasyonlar

Yıllardır yatırım yaptığı şirketler için belirli bir fiyat tespiti yapan ana hissedarlar, bu fiyat üzerinden yatırımın bir kısmını nakde çevirmeyi hedefliyorlar. Son 28 ayda, yani 2023 yılının başından bu yana gerçekleştirilen 100 halka arzın yalnızca %24’ü, ortak satışı yerine sermaye artırımı yoluyla gerçekleştirildi. Bu şirketlerin yaklaşık %24’ünde, halka arz gelirlerinin tamamı doğrudan şirketin kasasına gitti. Geri kalan %76’lık bölümde ise hem şirket hem de ana hissedarlar kazanç sağladı. Özellikle %6 oranında halka arz sonrası elde edilen gelirlerin, ortakların hisse satışı ve bedelli sermaye artırımlarından daha yüksek olduğu görülüyor. Bazı şirketlerde ise, halka arzdan elde edilen toplam tutarın büyük bir kısmı, şirketten çok ana hissedarlara kazandırıldı. İşte, 2023 başından bu yana gerçekleşen 100 halka arz ve bu süreçlerde elde edilen gelirlerin dağılım detaylarıyla birlikte sunulmasıyla, piyasanın genel durumu ve motivasyonlar net bir şekilde ortaya konuyor.